آغاز آبگیری سدها در خوزستان

فراز رابعی روز پنجشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: طبق اعلام هواشناسی تا پایان فروردین، بارش‌ جدی نخواهیم داشت، بر این اساس خروجی سدهای دز و کرخه از روز چهارشنبه ۱۳ فروردین کاهش یافته است.

وی افزود: خروجی سد کرخه که در روزهای گذشته به ۴۵۰ مترمکعب برثانیه رسیده بود به ۱۳۰ مترمکعب درثانیه کاهش یافته و خروجی سد دز نیز از حدود ۶۰۰ متر مکعب درثانیه به ۴۵۰ مترمکعب درثانیه رسیده است.

رابعی بیان کرد: هر چند پیش بینی‌ها حاکی از بارش‌ بالای نرمال در فروردین داشت و انتظار وقوع سیلاب‌های بسیار بزرگ در این ماه می‌رفت اما بارش اتفاق افتاده در نیمه اول فروردین کمتر از پیش بینی‌ها واقع شد و با توجه به اینکه تا آخر ماه هم انتظار وقوع سیلاب نمی‌رود، استراتژی آبگیری زودهنگام مخازن در اسفند قرار گرفت و کاهش خروجی مخازن سدها به ویژه دز و کرخه عملیاتی شد.

وی ادامه داد: آب سدهای خوزستان به تدریج ارتفاع خواهند گرفت به طوری که تا پایان اردیبهشت حداکثر آبگیری ممکن صورت میگیرد و با تامین همه مصارف نرمال حوضه‌های کرخه، دز و کارون تابستان پرباری در این حوضه‌ها رقم بخورد.

رابعی همچنین گفت: از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر ۹۸) برنامه مخازن سدهای خوزستان با رویکرد تامین کامل نیازهای پایین دست و ایجاد حجم مناسب برای کنترل سیلاب‌های پیش رو برنامه‌ریزی شد، به طوری که نیازهای پایین دست بدون هیچ کمبودی تامین شده است.

وی افزود: مخازن سدهای خوزستان در ابتدای ماه‌های پرآب در بهمن ۹۸ در حدود ۸.۷ میلیارد مترمکعب ظرفیت خالی داشت؛ این میزان حدود ۲.۵ برابر حجم خالی مدت مشابه سال آبی پیش از آن بود که آماده مواجهه با ماه‌های پربارش بهمن تا فروردین شده است.

رابعی ادامه داد:استراتژی اتخاذ شده باعث شد که سیلاب‌های متعدد بهمن و اسفند پارسال به خوبی در مخازن سدها تسکین یابد، در حالی که اسفند گذشته بسیار پربارش اتفاق افتاد.

وی با بیان اینکه امسال دومین اسفند پرآب حوضه کرخه و پنجمین اسفند پرآب در حوضه دز در نیم قرن اخیر بوده است، اضافه کرد: مخازن سدها با تنظیم به موقع خروجی‌ها متناسب با ضریب تاب‌آوری رودخانه‌ها در پایین دست بدون اینکه کمترین آسیبی به زمین‌های کشاورزی و روستاها وارد شود مهیای کنترل سیلاب‌های بهاره و فروردین شد.

پنج میلیارد مترمکعب حجم خالی در سدها

رابعی در ادامه ظرفیت خالی سدهای خوزستان را هم اکنون ۵.۲  میلیارد مترمکعب بیان کرد و افزود: هم اکنون ۲۳ درصد از ظرفیت کل سدهای زنجیره‌ای کارون خالی است؛ حجم فعلی این سدها ۹.۳ میلیارد مترمکعب، حجم قابل برنامه‌ریزی آنها ۳.۵ میلیارد مترمکعب، ورودی به سد کارون ۴ در مرز خوزستان، ۳۳۱ مترمکعب درثانیه و خروجی از سد گتوند ۱۶۸ مترمکعب درثانیه است.

وی با بیان اینکه ۳۰ درصد حجم کلی سد دز خالی است، اضافه کرد:حجم کلی این سد ۱.۸ میلیارد مترمکعب، حجم قابل برنامه‌ریزی آن ۱.۲ میلیارد مترمکعب و دبی ورودی به سد ۶۰۳ مترمکعب درثانیه است.

رابعی ادامه داد: ۲۱ درصد از ظرفیت سد کرخه خالی است؛ حجم کل فعلی این سد ۴.۱ میلیارد مترمکعب، حجم قابل برنامه‌ریزی ۲.۷ میلیارد مترمکعب و ورودی به سد کرخه ۴۵۶ مترمکعب درثانیه است.

وی بیان کرد: ۳۱ درصد حجم کلی سد جره خالی است؛ حجم فعلی آن ۱۴۴ میلیون مترمکعب، حجم قابل برنامه‌ریزی ۱۰۸ میلیون مترمکعب، ۹ مترمکعب درثانیه ورودی و یک مترمکعب درثانیه خروجی این سد است.

وی گفت: ۴۷ درصد ظرفیت کل سد مارون نیز خالی است؛ حجم کلی سد ۶۰۴ میلیون مترمکعب، حجم قابل برنامه‌ریزی ۴۴۹ میلیون مترمکعب، ورودی به سد ۱۸۷ مترمکعب درثانیه و خروجی هفت مترمکعب درثانیه است.

ادامه تنش آبی در مارون

معاون سازمان آب و برق خوزستان همچنین نسبت به ادامه تنش آبی در حوضه مارون – جراحی هشدار داد و گفت: در تابستان امسال امکان تامین همه نیازهای پایین دست این سدها ممکن نخواهد بود.

وی افزود: در حوضه مارون به دلیل تحقق نیافتن بارش های مناسب، میزان آورد به سد مارون تاکنون حدود ۵۰ درصد کمتر از نرمال است.

رابعی بیان کرد: در این مورد با اتمام فصل آبگیری و در انتهای اردیبهشت نسبت به اولویت‌بندی تامین نیازهای پایین دست اقدام خواهد شد که تامین آب شرب، کشت های دایم (نخیلات) و محیط زیست در اولویت است.

وی اظهار امیدواری کرد تا با برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب در این حوضه از خسارات جدی جلوگیری شود.

نگرانی از تکرار دوباره سیل در پایین دست رودخانه‌های کرخه و دز از اوایل اسفند گذشته از سوی کارشناسان و مسوولان مطرح شده بود.

خروجی سدهای دز و کرخه از اوایل اسفند گذشته و در پی بارندگی‌ها، افزایش تدریجی داشت. در روز اول اسفند گذشته، خروجی سد کرخه و از ۲۰۰ مترمکعب برثانیه به ۳۰۰ مترمکعب برثانیه رسید و خروجی سد دز ۲۰۰ تا ۲۴۰ مترمکعب برثانیه بود. ظرفیت خالی سدهای خوزستان نیز در این تاریخ ۸.۹ میلیارد مترمکعبی بود.

با افزایش دبی خروجی از سد کرخه به ۴۵۰ مترمکعب درثانیه از ۲۱ اسفند، برخی سیل بندهای پایین دست این رودخانه در شهرستان‌های دشت آزادگان و هویزه دچار شکستگی شد که پس از چند روز ترمیم شد.

حسینی مدیر دفتر حفاظت و مهندسی رودخانه‌ها و سواحل سازمان آب و برق خوزستان در روز هشتم فروردین، با اشاره به ادامه نگرانی‌از وضعیت سیل‌بندهای پایین دست رودخانه کرخه، اعلام کرد: تمام نقاط و بازه‌های خطرپذیر در سیل‌بندهای پایین دست رودخانه کرخه (از حمیدیه به پایین) شناسایی و به بخشداران و فرمانداران اعلام شده که از این میان حدود ۱۵ بازه بحرانی است و عملیات ترمیم و بازسازی این سیل‌بندها باید هر چه سریع‌تر اجرا شود.

در فروردین پارسال خروجی سد کرخه به بیش از ۲ هزار مترمکعب برثانیه و خروجی سد دز به بیش از سه هزار مترمکعب بر ثانیه رسید.

در پی طغیان رودخانه‌های کرخه، کارون و دز در فروردین پارسال ۲۱ شهرستان دچار سیلاب شدند. ۱۳۳ روستا به زیر آب رفت و ۳۷۴ روستا به صورت جزیی و کلی تخلیه شدند.